METAR
METAR, Bölgesel anlaşmalarla belirlenen düzenli aralıklar ile (30 dakika ya da 1 saatlik periyotlar da) yayınlanan ve bir havaalanında hüküm süren meteorolojik şartları gösteren meteorolojik rapor’ dur. METAR bölümlerden oluşan bir kodlama sistemidir. Her bölümde belirli bir meteorolojik parametre ile ilgili bilgiler yer alır. Ancak bazı bölümler her METAR raporu içerisinde yer almayabilir çünkü o bölüme ait kayda değer bir bilgi yoktur. Bu bölümlere bakacak olursak:
1. Raporun türü (Havacılık amaçlı rutin hava raporu – METAR)
2. Bu bölümde, raporun yayınlandığı havaalanının ICAO kodu yer alır
3. Burada ilk iki sayı ayın gününü belirtirken son 4 sayı saati verir Z kodu ise zamanın UTC yani Zulu saati olduğunu belirtir.
4. Rüzgâr; burada rüzgârın; yönü, hızı, azami rüzgâr / hamle hızı bilgileri yer alır. İlk üç hane rüzgârın açı cinsinden yönünü,4. ve 5. haneler rüzgârın hızını verir.
Eğer;
a)Rüzgârın ortalama şiddeti 1 Knot ‘ın altında ise bu durum, “Rüzgâr Sakin” (Wind Calm) olarak adlandırılır.
00000 KT: Rüzgâr sakin.
b)Rüzgârın yönünde 60 º ‘den çok ve 180 º ‘den az bir değişiklik var ise ve rüzgârın siddeti en çok 03 Knot ise bu durumu ifade etmek için “Değişken Rüzgâr” terimi ve VRB (Variable) kısaltması kullanılır.
VRB02KT: Rüzgâr değişik yönlerden 2 KT hızı var.
c) Rüzgârın yönünde 60 º ‘den çok ve 180 º ‘den az bir değişiklik var ise ve rüzgârın şiddeti 04 Knot ve daha fazla ise bu durumu ifade etmek için, rüzgâr yönünde meydana gelen değişimin iki uç değeri saat yönündeki istikamete göre verilir.
24005KT 200V300: Rüzgâr 240 dereceden 5 KT, Rüzgârın yönü 200o ile 300o arasında değişim gösteriyor.
d) Hamleli rüzgâr var ise G koduyla gösterilip hızı verilir.(G15KT—- hamle hızı 15 knot)
5. Hakim Görüş Değeri ;
Bu örnekte görüş 2000 metre fakat belirli limitlerde farklı kodlamalar olabilir.
9999 Görüş 10 Km ve üzeri
0450 Görüş dört yüz elli metre
0000 Görüş elli metrenin altında
1200SE Görüş Güney doğuda bin iki yüz metre
1200SE 6000N Görüş Güney doğuda bin iki yüz metre, azami Görüş kuzeyde altı bin metre
Ayrıca bu bölümde pistin görüş mesafeside (RVR) yer alabilmektedir.Burada pist görüşü verilmemiştir.Örnek kodlamalarına bakacak olursak.
R18L////// 18 sol pisti için RVR ölçümü yapılamamıştır.
R18R/1200U 18 sağ pisti RVR değeri 1200 metre ve artıyor
R36/800D 36 pisti RVR değeri 800 metre ve azalıyor
R27/P1500 27 pisti RVR değeri 1500 metre ve üzerinde
R36/M050 36 pisti RVR değeri 50 metre ve altında
R36/500V600 36 pisti minimum RVR değeri 500 metre maksimum RVR değeri 600 metre
6. Hali hazırda var olan hava hadisesi açıklanır. Kodların açıklayıcı tablosu şu şekildedir. Örnekte de hafif şiddetle kar yağışı ve pus varlığı kodlanmıştır.
7. Bulut Bilgileri ve bulutun irtifa bilgileri yer alır. Bulut bilgilerinde bulutun gökyüzünü kapladığı alan ölçüt alınmıştır. Ve tüm gökyüzü 8 parça olarak varsayılmış ve buna göre kodlama yapılmıştır.
1/8 – 2/8 kapalılık için FEW (FEW)
3/8 – 4/8 kapalılık için SCATTERED (SCT)
5/8 – 6/8 – 7/8 kapalılık için BROKEN (BKN)
8/8 kapalılık için OVERCAST (OVC)
BKN bulutun 5-7/8 oranında yer kapladığını 030 ise 3000 feet’ te olduğunu belirtir. OVC ise gökyüzünün 8/8 kapalı olduğunun ve bulutun 8000 feet’ te olduğunu belirtir.
10.000 feet’ e kadar 100’er feet aralıklarla 10.000 feet’ in üzerinde ise 1000’er feet aralıklarla rapor edilir.
Eğer ;
METAR kodlamalarında aşağıdaki şartların hepsi birden olması durumunda, Görüş, Bulutlar ve Hava Hadiseleri bölümlerinin yerine kullanılan bir terimdir. Bu şartlar;
-
- Görüş 10 Km ve üzeri olmalı
- Hava tamamen açık ya da her meydan için belirlenen Minimum Sektör İrtifasının altında bulut yoksa ve hangi yükseklikte olursa olsun CB bulut bulunmuyorsa,
- METAR’ da rapor edilmesi gerekli herhangi bir hava hadisesi (yağış, sis, pus vb.) yok ise. CAVOK (Ceiling and visibility OK)
SKC (SKY Clear)
Eğer semada bulut yok ise ancak CAVOK teriminin kullanılabilmesi için gerekli diğer iki şarttan birisinin olmaması durumunda (Görüşün 10 Km’nin altında olması ya da hava hadiseleri bölümünde rapor edilmesi gerekli bir hadise olması durumunda), bulut grubu yerine SKC kullanılır.
NSC (No Significant Cloud)
CB bulutu ya da Meydan CAVOK limitinin altında bulut rasat edilmemişse, ancak CAVOK limitinin üzerinde bulut varsa ve CAVOK ya da SKC terimleri kullanılamıyor ise önemli bir bulut olmadığını belirtmek için bulut grubu yerine NSC kullanılır.
8. Sıcaklık/İşbağ sıcaklığı bilgileri verilir. M kodu hava sıcaklığının 0 ın altında yani – değerde olduğunu belirtir. Burada sıcaklık -5 derece, İşbağ sıcaklığı -6 derece.
9. QNH cinsinden basınç bilgisi yer alır.
10. Tamamlayıcı Bilgiler ;
RESN kısmında RE kodu METAR yayınlama saatinden önce olup ta yayınlanma saatinde olmayan hava hadisesini SN kodu normal kar yağışı olduğunu belirtmektedir.
R03R4/0151 R21L1/0152 Bölümünde ise pistlerin durumuyla ilgili bilgiler verilmektedir.
Pistin Durumu (RDRDRERCReReRBRBR) Grubu ile İlgili Açıklama;
R : Pist Tanımlayıcısı (Runway)
DRDR : Bölgesel ICAO Havacılık Plânına göre pistin konumunu gösteren grup.
ER : Pistin durumu (Kod 0919)
CR : Pist üzerindeki birikinti / kirlilik boyutu (Kod 0519)
eReR : Birikinti miktarı (Kod 1079)
BRBR : Sürtünme katsayısı / Frenleme durumu (Kod 0366)
Örnegin ; Atatürk Havalimanı’nın 24 pistbaşının %30’u kuru karla kaplı ve bu kar tabakasının kalınlığı 12 mm. ve frenleme durumu orta düzeyde ise,
DRDR : 24
ER : 4
CR : 5
eReR : 12
BRBR : 93
KODLANMASI: R24451293 seklindedir.
11. Bu bölümde, rasat saatinden sonraki 2 saatlik periyotta karşılaşılacağı açık şekilde tespit edilen hava hadiseleri rapor edilmektedir. Burada 2 saat sonra görüşün 4000 metre olacağı belirtiliyor. Bu bölümde kullanılan kodlamalar;
BECMG (Becoming) : gelecekte, olması bekleniyor
TEMPO (Temporary) : geçici olarak
FM (From) : itibaren, başlayarak
TILL (Untill) : e kadar
AT : belirtilen zamanda
NOSIG (No Significant Change) : hali hazır havanın değişmesi beklenmiyor.
Ayrıntılı Örnek:
Bulgaristan / Burgaz havalimanı için bir örnek.
METAR LBBG 041600Z 12003MPS 310V290 1400 R04/P1500′ R22/P1500U +S’ BK’022 OVC050 M04/M07 Q1020 ‘OSIG 9949//91=
- METAR: Takip eden yazılar standart saatlik rapordur.
- LBBG: Burgaz havaalanı ICAO kodu.
- 041600Z: Gözlem zamanını gösterir. Ayın kaçınc günü ve ZULU zamanı olarak günün saati.
- 12003MPS: Rüzgâr yönü 120° den. Ve hızı 3 MPS (5.8 KT; 6.7 mph; 11 km/h). Bulgaristan da Rusya etkisinde olduğundan aynı metrik sistemi kullanıyor.
- 290V310: Rüzgâr yönü 290° dan 310° a değişken derecelerde
- 1400: Mevcut görüş mesafesi 1,400 m (4,600 ft).
- R04/P1500′ Pist boyunca görüş mesafesi “Runway Visual Range” (RVR) 1,500 m (4,900 ft) ve önemli bir değişiklik yok.
- R22/P1500U: 22 pisti boyunca görüş 1,500 m (4,900 ft) ve artıyor.
- +S’ Etkili kar yağışı. + veya – ile etkisi fazla ya da az diye nitelendirilir.
- BK’022: Parçalı bulutlu ve bulut tabanı 2,200 ft (670 m) araziden olan yükseklik (AGL). “BKN” veya “OVC” bulutlanma özelliğini gösterir. Burada en önemli olan ölçüm aslında bulut tabanı mesafesi. Çünkü araziden itibaren ölçülüyor ve uçuş öncesi brifingde, gideceğiniz havalimanında pisti ne zaman göreceğinizi bilmeniz açısından önemli.
- OVC050: Kapalı bulutlanma. Tamamen kapalı diyebiliriz. Tabanı ise 5,000 ft (1,500 m) yerden (arazi) itibaren.
- M04/M07: sıcaklık −4 °C (25 °F) ve işba −7 °C (19 °F). Sayının önündeki M, sıfırın (0 celsius) altında (minus) demek.
- Q1020: Altimetre ayarı QNH. 1,020 hPa (30.12 inHg).
- NOSIG: Ölçüm yaıldığı sırada önemli bir değişiklik olmadığını gösterir. Ve gelecek 2 saate kadar da bir değişiklik beklenmediği anlamına gelir.
- 9949//91 pist durumunu gösterir.
-
- Burada 99, meydanın tüm pistleri anlamına gelir. Mesela 25 yazıyorsa 25 pisti ya da 25 Sol pisti anlaşılmalıdır. Sağ pisti kastedilecekse 25R için sayıya 50 eklenir ve 75 yazılır. Bazı meydanlar direkt 25L diye yazabilirler.
- 4 yani, pist karla kaplı.
- 9 yani pistin 51% .. 100% arası kaplı.
- // yani, kalınlığı ölçülememiş.
- 91 yani frenleme indexi kötü. Lastikler pisti kötü kavrar.
-
- CAVOK yani Ceiling And Visibility OKay, Ve 5,000 ft (1,500 m) altında veya minimum sector altitude’de bulutlanma yok. CB veya CB tepesi yok. Görüş 10 km (6 mil) veya üstü ve önemli bir olay yok.
= METAR’ın sonu.
TAF (meteoroloji)
Meydan hava tahmini veya TAF (Terminal Aerodrome Forecast), orta ve uzun süreli bir hava tahmini. Hava meydanlarında yapılan gözlemlere dayanarak ilgili meteoroloji otoritesi tarafından tayin edilen meteoroloji ofislerince hazırlanır ve kısa mesaj formatında yayınlanır.[1]
TAF, belirli bir süre esnasında bir havaalanında beklenen meteorolojik şartların uluslararası kısaltmalar kullanılarak yazılan kısa ve öz ifadesidir. Genellikle 9-24 saatlik periyotları kapsar[2] ancak 30 saatlik TAF yayınlayan meydanlar da vardır.[3] Raporun kapsadığı periyot çoğunlukla, yayımlanma zamanından en az 8 saat sonra başlar.[2]
9 saati kapsayan TAF’lar genellikle her 3 saatte bir, 12 saat ve daha uzun süreliler ise her 6 saatte bir güncellenerek yeniden yayımlanır. Bunun yanı sıra gün boyunca gerekli görüldüğünde raporlarda değişiklikler yapılabilir.[2]
Kodlar ve kısaltmalar
Birden fazla meydanın TAF’larının bulunduğu bir raporun başında TAF kısaltması ya da forecast sözcüğünü temsil eden FC veya FT harfleri ile birlikte ülke kodu bulunabilir. Örneğin FCUK kısaltması “Forecast United Kingdom” (Birleşik Krallık hava tahmini) anlamına gelir.[2] FC kısaltması kısa periyotlu TAF’larda, FT uzun periyotlu TAF’larda kullanılır.[1]
Tüm TAF meteoroloji kodları AIP GEN 3-5’te bulunabilir.[2]
Kodlanmış şeklinden
-
- yer rüzgârı
- görüş mesafesi
- hava durumu
- bulut bilgileri
ve belirlenen periyot boyunca bu elemanların biri ya da daha fazlası için beklenen önemli değişiklikleri içerir.
Örnek TAF çözümü
LTAZ 110940Z 111812 VRB02KT 9999 SCT040
-
- ICAO kodu, Nevşehir Kapadokya havaalanı
- ayın 11. gün saat 09:40 UTC yayınlandı
- ayın 11. gün saat 18:00 bir sonraki gün saat 12:00 kadar geçerlidir
- rüzgâr yönü (VRB = variable yani değişik yönlerden), hızı (2 knot)
- iniş pistinde görüş (9999 = 10 km ve üzerinde)
- bulutlar (4000 ft yükseklikte scattered)